ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΑΠΡΙΛΗΣ

2^Ο  ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Ε.Α.Ε.Π. ΜΕΛΙΣΣΙΩΝ

17^ης Νοεμβρίου 9, Μελίσσια, 15127

ΤΗΛ: 2108041260  FAX: 2108041260, Email: mail@2dim-meliss.att.sch.gr

 

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΑΠΡΙΛΗΣ

 

Αγαπητοί γονείς και Κηδεμόνες, κυρίες και κύριοι,

Πιστοί στο εκπαιδευτικό μας όραμα για ένα σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία, ένα σχολείο όπου η παιδεία συνδέεται άρρηκτα μέσα από πολλές διαδρομές με την τέχνη και τον πολιτισμό, «χαράξαμε» το σχολικό έτος 2012-2013 ένα καινοτόμο πολιτιστικό πρόγραμμα με ποικίλες δράσεις και δραστηριότητες που φέρει τον τίτλο: «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΑΠΡΙΛΗΣ» και θα πραγματοποιηθεί στο σχολείο μας τον Απρίλη του 2013.
Κάποιες από τις παρακάτω εκδηλώσεις απευθύνονται προς τους γονείς και κηδεμόνες αλλά και την ευρύτερη κοινωνία του Δήμου Πεντέλης.
Σε αυτές τις εκδηλώσεις θα χαρούμε να σας έχουμε κοντά μας.

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΕΩΝ & ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

 

1. «ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΑ ΣΑΣ ΠΩ…»

● Την Τρίτη, 2 του Απρίλη 2013, Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, η εκπ/κός Ε.Α.Ε. του σχολείου κ. Ρούλα Πουσπουρίκα θα διαβάσει στις μαθήτριες και μαθητές όλων των τάξεων παραμύθια και ιστορίες που αγαπήθηκαν και μας συγκινούν.

 

2. ΗΜΕΡΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

● Τη Δευτέρα 8 του Απρίλη, θα γίνει προβολή βραβευμένων ταινιών μικρού μήκους στους μαθητές όλων των τάξεων.

Επιμέλεια-παρουσίαση: Ρούλα Πουσπουρίκα

 

3. ΑΦΗΓΗΣΗ (ΛΑΪΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ)

● Την Πέμπτη 11 Απριλίου 2013 η παραμυθού Εύη Γεροκώστα θα μοιραστεί παραμύθια από τις τέσσερις γωνιές του κόσμου

που βρήκε κρυμμένα...

…μέσα σ’ ένα χρυσό ροδάκινο...

…στην κοιλιά ενός ελέφαντα......

…στις φτερούγες μιας τρουλίτας...

... στην ουρά μιας αγελάδας...

...στα όνειρα...

...στις καρδιές των παλιών παραμυθάδων.

Η παράσταση φέρει το γενικό τίτλο: «Κάτι έχεις να μου πεις...» και θα την παρακολουθήσουν: α)οι μαθητές/τριες των Α΄, Β΄, Γ΄ τάξεων στις 10.00΄-11.00΄ και β) οι μαθητές/τριες των Δ΄, Ε΄ & ΣΤ΄ τάξεων στις 11.30΄-12.30΄ της ίδιας μέρας.

4. ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΣΤΟ ΕΙΚΑΣΤΙΚΟ ΔΡΩΜΕΝΟ

● Τη Δευτέρα 15 Απριλίου 2013 οι μαθητές/τριες της ΣΤ΄ τάξης με τη δασκάλα τους κ. Χριστίνα Μανωλάκου θα συνεργαστούν με τον δάσκαλο και συγγραφέα Μερκούριο Αυτζή και το δάσκαλο, εικαστικό και συντηρητή έργων τέχνης Γιώργο Λώλο σ’ ένα δημιουργικό εργαστήρι με τον τίτλο «Από το παραμύθι στο εικαστικό δρώμενο». Στο εργαστήρι αυτό θα προσεγγίσουν μυθοπλαστικά το παραμύθι της Λότης Πέτροβιτς Ανδρουτσοπούλου Οι Δώδεκα Μήνες, θα το μεταμορφώσουν με την τεχνική της χαρτοπλαστικής και θα το δραματοποιήσουν.

5. ΑΝΟΙΧΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

● Την Τρίτη 16 Απριλίου στις 11. 45΄ και μέχρι τη λήξη του πρωινού προγράμματος το σχολείο θα ανοίξει τις πύλες του στο κοινό, για να προβάλλει στην ευρύτερη κοινωνία των Μελισσίων τα εκθέματα που αναφέρονται παρακάτω (στην ενότητα 9) και που με πολύ μεράκι σχεδιάσαμε και προετοιμάσαμε με τους μαθητές μας.

6. ΗΜΕΡΙΔΑ – ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

● Την Τρίτη 16 του Απρίλη και ώρα 6.30΄ μ.μ. το απόγευμα στα πλαίσια των εκδηλώσεων του σχολείου για την προώθηση της Φιλαναγνωσίας θα πραγματοποιηθεί ημερίδα με θέμα: «Λογοτεχνικό Βιβλίο & Παιδί: Η θέση τους στο Σχολείο και την Οικογένεια». Θα μιλήσει ο διευθυντής του σχολείου και συγγραφέας Μερκούριος Αυτζής. Στην ημερίδα θα συμμετέχουν η μικτή χορωδία του σχολείου και παιδιά μαθητές από την Πρώτη τάξη. Για τη συγκεκριμένη εκδήλωση θα δοθούν προσκλήσεις.

7. ΕΚΘΕΣΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Από την Τρίτη 16 Απριλίου το απόγευμα έως και την Παρασκευή 19 Απριλίου θα πραγματοποιηθεί στο Σχολείο Έκθεση Λογοτεχνικού Βιβλίου, την οποία θα μπορούν να επισκεφτούν εκτός από τους μαθητές, οι γονείς και κηδεμόνες των μαθητών και όλοι οι φίλοι του βιβλίου. Η έκθεση οργανώνεται σε συνεργασία με το βιβλιοπωλείο Το μαγικό μολύβι.

8. ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

● Την Τετάρτη 17 Απριλίου 2013 οι μαθητές/τριες της Α΄ & Β΄ τάξης θα έχουν συνάντηση συνεργασίας με το συγγραφέα κ. Βαγγέλη Ηλιόπουλο.

 

● Την Πέμπτη 18 Απριλίου 2013 οι μαθητές/τριες της Γ΄ & Δ΄ τάξης θα έχουν συνάντηση συνεργασίας με τη συγγραφέα κ. Αγγελική Βαρελλά και μαζί θα φυτέψουν στην αυλή του σχολείου μια φουντουκιά.

● Την Παρασκευή 19 Απριλίου 2013 οι μαθητές/τριες της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης θα έχουν συνάντηση συνεργασίας με τη συγγραφέα κ. Λίτσα Ψαραύτη.

 

9. ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

● Έκθεση αυτοσχέδιου βιβλίου με θέμα «Οι τέσσερις εποχές μέσα από την ποίηση» και αυτοσχέδιου πίνακα με τις 4 εποχές των μαθητών της Α1΄ τάξης. Από τις 16 έως τις 26 Απριλίου 2013. 

● Έκθεση αυτοσχέδιων μικρών εικονογραφημένων βιβλίων με θέμα «Οι μύθοι του Αισώπου» των μαθητών της Α2΄ τάξης. Από τις 16 έως τις 26 Απριλίου 2013. 

● Έκθεση έργων τέχνης από ανακυκλωμένα υλικά με τον τίτλο «Από τα σκουπίδια στη Γκαλερί». Τα έργα είναι δημιουργίες των παιδιών της Β΄ τάξης. Από τις 16 έως τις 26 Απριλίου 2013.

● Έκθεση αυτοσχέδιων μουσικών οργάνων από ανακυκλωμένα υλικά που φέρει τον τίτλο «Ανακυκλώσιμα υλικά & Αυτοσχέδια Μουσικά Όργανα με αυτοσχέδια μουσικά όργανα –δημιουργίες των παιδιών των Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄ & Ε΄ τάξεων, από τις 16 έως τις 26 Απριλίου 2013. 

● Έκθεση έργων χαρτοπλαστικής με θέμα «Στο περιβόλι του Χρόνου με τους 12 μήνες» των μαθητών της ΣΤ΄ τάξης, από τις 16 έως τις 26 Απριλίου 2013.

10. ΗΜΕΡΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

● Τη Δευτέρα 22 του Απρίλη θα προβάλουμε στους μαθητές των Δ΄, Ε΄ & ΣΤ΄ τάξεων την ταινία με τίτλο «Τα παιδιά της Χορωδίας» και θα συζητήσουμε γύρω από την αξία της Μουσικής Παιδείας στη ζωή μας.

Επιμέλεια – Παρουσίαση: κ. Σοφία Κακουλίδου

11. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

● Την Τετάρτη 24 του Απρίλη και ώρα 7.00΄ μ.μ., στα πλαίσια των πολιτιστικών και ενημερωτικών εκδηλώσεων που οργανώνει το σχολείο, θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με το Σύλλογο Γονέων & Κηδεμόνων του σχολείου θεωρητικό σεμινάριο οδικής ασφάλειας με θέμα: «Μεταφέρουμε τα παιδιά μας με ασφάλεια». Κεντρικός ομιλητής θα είναι ο κ. Άρης Κόκκας, δημοσιογράφος ειδικού τύπου, ιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας Πάνος Μυλωνάς. Θα ακολουθήσει πρόσκληση. 

12. ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ

● Την Παρασκευή 26 Απριλίου 2013 και ώρα 11.00΄ οι μαθητές της Β΄ τάξης με τη δασκάλα τους κ. Σοφία Κουκάκη θα πουν με το δικό τους τρόπο ένα μικρό ευχαριστώ σ’ αυτό το μαγικό πλάσμα, τη μάνα.

Στην εκδήλωση θα συμμετέχει και η συγγραφέας, ποιήτρια και χρονογράφος κ. Άννα Μπιθικώτση με την απαγγελία του ποιήματός της «Η σιωπή της Μάνας». Θα ακολουθήσει πρόσκληση.

Για το 2^ο Δημοτικό Σχολείο

Ο Διευθυντής       

--------------------------------------------------------------------------

ΧΟΡΗΓΟΙ: 1. LTR, GRAPHIC DESIGN STUDIO, κ. ΛΟΥΚΑΣ ΡΕΣΤΕΜΗΣ, Αν. Παπανδρέου 2, Μελίσσια, 2. κ. ΘΩΜΑΣ ΜΟΡΦΟΝΙΔΗΣ, ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ, 3. Αρτοποιείο – Ζαχαροπλαστείο ΒΕΚΡΗΣ Α. & ΣΙΑ Ο.Ε., Σωκράτους 7, Μελίσσια, 4. κ. ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΟΥΣΟΥΛΑΣ, Επιχειρηματίας, 5. Φούρνος TOP – Ζαχαροπλαστική, κ. ΒΡΟΝΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, Λ. Πηγής 38, Μελίσσια, 6. Souper Market Σ. & Ι. ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ, Ελ. Βενιζέλου & Σουλίου, Μελίσσια

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ: Αντιδημαρχία Οικονομικών του Δήμου Πεντέλης

Τα κούλουμα και η λαγάνα

Η Καθαρή Δευτέρα, πέρασε στην συνείδηση του λαού, σαν ημέρα καθαρμού, ημέρα που γιορτάζουμε τα ΚΟΥΛΟΥΜΑ.

 

Την Καθαρά Δευτέρα ξεκινάει η σημαντικότερη περίοδος για την Ορθόδοξη Εκκλησία, η γνωστή σε όλους μας «Σαρακοστή». Η περίοδος όπου οι πιστοί υποβάλλουμε τους εαυτούς μας σε εσωτερική προετοιμασία, προκειμένου να υποδεχτούμε στις καρδιές μας, την Ανάσταση του Χριστού και το Άγιο Πάσχα.

Ο εορτασμός της Καθαράς Δευτέρας θεωρείται ο επίλογος όλων των βακχικών εορτών της αποκριάς, οι οποίες αρχίζουν την ημέρα της Τσικνοπέμπτης και ολοκληρώνονται την Καθαρά Δευτέρα.

Όπως προκύπτει από την ίδια την λέξη, ξεκινάει μία διαδικασία κάθαρσης, η οποία συνδυάζεται απαραιτήτως με νηστεία, η οποία πρέπει να αφορά τόσο στις τροφές μας όσο και στα πάθη μας.

Η έναρξη της νηστείας ξεκινάει την Καθαρά Δευτέρα, διαρκεί 52 μέρες, όσες και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο. Σχετίζεται δε και με την παρασκευή του ψωμιού που τη σημερινή ημέρα ακολουθεί μία διαφορετική, νηστήσιμη συνταγή και ονομάζεται ΛΑΓΑΝΑ.

Η παρασκευή της ΛΑΓΑΝΑΣ είναι ίδια με τα άζυμα, γίνεται δηλαδή χωρίς προζύμι και η παρουσία της σηματοδοτεί την νηστεία των τροφών.

Η πρώτη εβδομάδα της Σαρακοστής ονομάζεται Καθαρά Εβδομάδα και δίνει σε κάθε πιστό τον απαραίτητο χρόνο για να εξαγνιστεί, να καθαριστεί και να προετοιμαστεί για την Ανάσταση του Χριστού.

Η Καθαρή Δευτέρα πέρασε στην συνείδηση του λαού και σαν ημέρα που γιορτάζουμε τα ΚΟΥΛΟΥΜΑ.

ΚΟΥΛΟΥΜΑ ονομάζεται η έξοδος που συνηθίζουμε να πραγματοποιούμε κάθε Καθαρά Δευτέρα στην εξοχή και το πέταγμα του χαρταετού.

Ο Νικόλαος Πολίτης, ο πατέρας της ελληνικής λαογραφίας, θεωρεί ότι η λέξη προέρχεται από το λατινικό Cumulus που σημαίνει αφενός την αφθονία των αγαθών, αφετέρου την λήξη.

Θα μπορούσαμε δηλαδή να θεωρήσουμε ότι τα ΚΟΥΛΟΥΜΑ εκφράζουν τον επίλογο της Απόκριας, που πρέπει να συνοδεύεται από το απαραίτητο γλέντι.

Τα έθιμα της σημερινής ημέρας είναι πολλά και διάφορα.

Κυρίαρχο είναι το πέταγμα του χαρταετού. Στη Νάουσα αναβιώνει το έθιμο «Γενίτσαροι και Μπούλες». Στον Τύρναβο γιορτάζεται το «Μπουρανί». Στο Γαλαξίδι μπορεί κανείς να γιορτάσει μαζί με τους ντόπιους τα «Αλευρομουντζουρώματα». Και βεβαίως σε κάθε γωνιά της πατρίδας, στις πλατείες, στα άλση και στους λόφους οι εκδρομείς είτε οργανωμένα μέσω των Πολιτιστικών Συλλόγων και των Δήμων είτε μεμονωμένα, παρέες-παρέες, δοκιμάζουν τα παραδοσιακά νηστήσιμα εδέσματα και συναγωνίζονται στο πέταγμα του χαρταετού.

Καλή Σαρακοστή!

 

ΟΙ ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Σαρακοστή. Ταυτίζονται με την περίοδο του Τριωδίου, μια κινητή περίοδο στην Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής.

 

 

Ετυμολογία

Η πρώτη εβδομάδα των Αποκριών που τελειώνει την Κυριακή του Ασώτου, λέγεται και Προφωνή, επειδή παλιά προφωνούσαν, δηλαδή διαλαλούσαν ότι άρχιζαν οι Απόκριες. Η δεύτερη εβδομάδα λέγεται Κρεατινή ή της Κρεοφάγου, επειδή έτρωγαν κρέας και δεν νήστευαν ούτε την Τετάρτη ή την Παρασκευή. Η εβδομάδα αυτή γιορτάζεται με γλέντια και φαγοπότια χωρίς κανένα θρησκευτικό περιορισμό. Η Κυριακή της εβδομάδας αυτής, η Κυριακή της Απόκρεω -και συνεκδοχικά ολόκληρη η περίοδος από την είσοδο του Τριωδίου μέχρι την Καθαρά Δευτέρα- ονομάστηκε έτσι, επειδή συνηθίζεται να μην τρώνε κρέας οι Χριστιανοί, δηλαδή «να απέχουν από το κρέας». Η τρίτη εβδομάδα λέγεται Τυρινή ή της Τυροφάγου, επειδή έτρωγαν γαλακτοκομικά προϊόντα σαν ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ κρεοφαγίας και νηστείας, για να προετοιμαστούν σιγά - σιγά για τη νηστεία της Σαρακοστής. Ανάλογη με την ελληνική λέξη Αποκριά είναι και η λατινική λέξη Καρναβάλι (Carneval, Carnevale, από τις λέξεις Carne=κρέας και Vale=περνάει)

Το έθιμο

Απόκριες στην Ελλάδα

Τις μέρες αυτές γίνεται το έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας και του «μασκαρέματος», της μεταμφίεσης, που έχει παραμείνει από παλιές γιορτές της ρωμαϊκής εποχής, τις γιορτές αφιερωμένες στην έκπτωση του θεού Σατούρνους από τον Ήλιο τα Κρόνια «Λουπερκάλια» και «Σατουρνάλια» και από τις αρχαιότερες «Διονυσιακές γιορτές» των Ελλήνων, όπου οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν, χόρευαν, τραγουδούσαν πίνοντας κρασί και το κέφι έφτανε στο κατακόρυφο προς τιμή του Διόνυσου.

Παλιότερα το καρναβάλι γινόταν παντού στην Ελλάδα με μασκαράτες ομαδικές, χορούς, γλέντια, σάτιρα και διάφορα ιδιαίτερα έθιμα σε κάθε μέρος. Ήταν ευκαιρία για ξεφάντωμα, κρασί και χίλια δυο πειράγματα. Μεγαλύτερα κέντρα τέτοιου ξεφαντώματος ήταν, όπως και σήμερα, η Πάτρα με το περιβόητο Πατρινό καρναβάλι, που έχει τις ρίζες του στις αρχές του 19ου αιώνα, η Ξάνθη με το ξακουστό πλέον Ξανθιώτικο Καρναβάλι, που γίνεται πόλος έλξης αφού έχει το μεγαλύτερο καρναβάλι των Βαλκανίων με πολλά λαογραφικά στοιχεία, η Πλάκα των Αθηνών, και η Θήβα με τον περίφημο «βλάχικο γάμο» της. Στη Θήβα γίνεται και σήμερα ο «βλάχικος γάμος» που αρχίζει από την Τσικνοπέμπτη και αποτελείται από το προξενιό, το γάμο δυο νέων και τελειώνει με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων. Όλες αυτές οι διαδικασίες είναι γεμάτες από σατυρική αθυροστομία, κέφι, γλέντι και χορό. Στην Πάτρα γίνεται το μεγαλύτερο καρναβάλι της Ελλάδας με διάρκεια δύο μηνών και τη τελευταία Κυριακή της αποκριάς γίνεται παρέλαση αρμάτων με επικεφαλής το ομοίωμα του θεού της αποκριάς του «Καρνάβαλου» και ακολουθία διάφορων άλλων έξυπνων μασκαρεμάτων, με τη συμμετοχή 40.000 καρναβαλιστών, και πλήθους επισκεπτών ενώ το κέφι δίνει και παίρνει. Στην Κοζάνη γίνεται το έθιμο του φανού, κατά το οποίο φωτιές και υπαίθρια γλέντια στήνονται σε διάφορες γειτονιές της πόλης. Ένα από τα πιο φημισμένα παραδοσιακά καρναβάλια στον ελλαδικό χώρο είναι και οι "Μπούλες" στη Νάουσα Ημαθίας. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και πιθανότατα έχει σχέση με τελετές φυλετικής μύησης όπως η τελετή ενηλικίωσης κατά την οποία ο νέος, ντυμένος με γυναικεία ρούχα και οδηγούμενος από ανύπανδρους άντρες της φυλής, θα μυηθεί με τη σειρά του στα μυστικά της, θα αποβάλλει τη γυναικεία ενδυμασία και θα μεταμορφωθεί σε άνδρα. Σήμερα μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι στη μακραίωνη ιστορία του το έθιμο μεταπλάθει και παράλληλα ενσωματώνει στα επί μέρους στοιχεία του, την τοπική παράδοση, τους μύθους, τους θρύλους, τα τραγούδια και τους ηρωικούς αγώνες της Νάουσας.

Στην Πλάκα, καθώς και σ' όλα γενικά μέρη, γυρνούν στους δρόμους οι άνθρωποι μεταμφιεσμένοι, μικροί και μεγάλοι, μπαίνουν στα κέντρα, πίνουν, χορεύουν, πειράζονται και γλεντούν. Τα τελευταία χρόνια το Καρναβάλι του Μοσχάτου καταλαμβάνει τη πρώτη θέση μεταξύ των δήμων του λεκανοπεδίου Αττικής.

 

6 ΜΑΡΤΗ - ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΠΑΕΙ Η ΒΙΑ ΣΧΟΛΕΙΟ...

Τι είναι η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός.

 

Η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός μεταξύ των μαθητών έχει αρχίσει να γίνεται αντικείμενο προσοχής, συζήτησης και μελέτης και στην Ελλάδα. Θεωρείται πλέον κοινωνικό πρόβλημα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας.

Οι όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν το φαινόμενο είναι: «ενδοσχολική βία», «εκφοβισμός» και «θυματοποίηση». Ορίζουν μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.

 

Αιτίες του φαινομένου της ενδοσχολικής βίας

Η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός είναι σύνθετο φαινόμενο και στην εκδήλωσή του συμβάλλει η αλληλεπίδραση ατομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

Για ποιούς λόγους ένα παιδί δέχεται επιθέσεις εκφοβισμού και βίας στο σχολείο;

Πάρα πολλοί μαθητές σε όλο τον κόσμο δέχονται επιθέσεις εκφοβισμού και βίας στο σχολείο. Το γεγονός, όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν κάνει κάτι λανθασμένο που να δικαιολογεί την εκδήλωση τέτοιου είδους συμπεριφορών εναντίον τους. Πολλές φορές στόχος γίνεται το "διαφορετικό", το οποίο μπορεί να αφορά σε οποιοδήποτε ανθρώπινο γνώρισμα, είτε εξωτερικό είτε εσωτερικό.

Για παράδειγμα το χρώμα του δέρματος, η εθνικότητα, το φύλο, το βάρος, η σχολική επίδοση, η κοινωνική συστολή, το άλλο. Με την έννοια αυτή ο καθένας μπορεί να γίνει στόχος εκφοβιστικών και βίαιων συμπεριφορών σε κάποια φάση της ζωής του και συνεπώς το συγκεκριμένο φαινόμενο μας αφορά όλους.

Για ποιους λόγους ένας μαθητής αναπτύσσει εκφοβιστικές και βίαιες συμπεριφορές;

Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορεί να συμβάλλουν ώστε ένα παιδί να εκδηλώνει επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές. Η εκδήλωση εκφοβιστικών συμπεριφορών είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα πολυποίκιλων εμπειριών και ερεθισμάτων στα οποία έχει εκτεθεί το παιδί που εκφοβίζει κατά τη διάρκεια της αναπτυξιακής του πορείας. Τα παιδιά που εκφοβίζουν μπορεί σε άλλο χώρο ή χρόνο να ήταν ή και να είναι ακόμα και τώρα αποδέκτες εκφοβιστικών και βίαιων συμπεριφορών.

Οι μαθητές συχνά εκφοβίζουν για να νιώσουν ανώτεροι από τους άλλους καθώς αντλούν ισχύ και δύναμη από τη συγκεκριμένη μορφή συμπεριφοράς. Επίσης, μέσα από την εκδήλωση εκφοβιστικών συμπεριφορών μπορεί να στοχεύουν στο να τραβήξουν την προσοχή, να τύχουν αποδοχής και να γίνουν περισσότερο δημοφιλείς από ότι ήταν στο παρελθόν. Στην πραγματικότητα, όμως, δεν γίνονται περισσότερο δημοφιλείς, αλλά αντίθετα η πλειοψηφία της μαθητικής κοινότητας τους φοβάται και προσπαθεί να τους αποφύγει. Ακόμα, οι μαθητές που εκφοβίζουν σε αρκετές περιπτώσεις είναι δυστυχισμένοι και προσπαθούν να μεταφέρουν το έλλειμμα χαράς που νιώθουν στους άλλους. Ένα άλλο στοιχείο που συνδέεται με την εκδήλωση εκφοβιστικών συμπεριφορών είναι και τα συναισθήματα ζήλιας που μπορεί να νιώθει το παιδί που εκφοβίζει για τον αποδέκτη της εκφοβιστικής συμπεριφοράς. Οι μαθητές που εκφοβίζουν στοχεύουν στη "διαφορετικότητα" του άλλου για να τον κάνουν να νιώσει άσχημα για τον εαυτό του και να τον απαξιώσουν.

Μορφές ενδοσχολικής βίας

Η ενδοσχολική βία μπορεί να πάρει διάφορες μορφές:

• απειλή τραυματισμού ή φυσικός τραυματισμός κάποιου. Εκδηλώνεται με χειρονομίες, σπρωξίματα, ξυλοδαρμούς.

• συστηματική χρησιμοποίηση υβριστικών εκφράσεων, φραστικών επιθέσεων, προσβολών και απειλών, ειρωνείας, χρήση παρατσουκλιών.

• εκβιασμοί για απόσπαση χρημάτων ή προσωπικών αντικειμένων.

• προσπάθεια για κοινωνική απομόνωση, για άσκηση επιρροής στην ομάδα των συνομηλίκων ώστε να αισθανθούν αντιπάθεια για κάποιο συγκεκριμένο συμμαθητή τους.

• αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, των υπηρεσιών MMS και SMS που παρέχουν τα κινητά τηλέφωνα και των διαδικτυακών τόπων κοινωνικής δικτύωσης, χρήση ή παραποίηση των προσωπικών δεδομένων κάποιου ατόμου.

• διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης, της οικονομικής κατάστασης, της διαφορετικότητας.

• σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση με ανήθικες χειρονομίες, ανεπιθύμητο άγγιγμα, μέχρι και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις.

 

Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού στα παιδιά

Οι συνέπειες της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού στα παιδιά είναι σοβαρές και καθοριστικές για την ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη και εξέλιξη.

Τα παιδιά που γίνονται θύματα εκφοβισμού και βίας είναι δυνατόν να νοιώσουν έντονο άγχος και αισθήματα ανασφάλειας, να έχουν φοβίες, να παρουσιάσουν σχολική άρνηση, να απουσιάζουν συχνά από το σχολείο, να οδηγηθούν σε σχολική αποτυχία, να εμφανίσουν μαθησιακές δυσκολίες, ψυχοσωματικά προβλήματα όπως πονοκέφαλους, πόνους στην κοιλιά, διαταραχές ύπνου, καθώς και κατάθλιψη.

Τα παιδιά θύτες, δηλαδή αυτά που ασκούν τη βία και τον εκφοβισμό, αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να απομακρυνθούν από το σχολείο, να διακόψουν τη σχολική φοίτηση, να εμφανίσουν τάσεις φυγής από το σπίτι και να εξελιχθούν σε ενήλικες με αντικοινωνική και παραβατική συμπεριφορά.

Πώς φαίνεται ότι ένα παιδί έχει γίνει θύμα ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού;

Ορισμένες ενδείξεις που πιθανόν να υποδηλώνουν ότι το παιδί έχει πέσει θύμα βίας και εκφοβισμού στο σχολείο είναι:

• η μειωμένη διάθεσή του ή η άρνησή του να πάει στο σχολείο με πρόσχημα κάποια αδιαθεσία,

• οι αδικαιολόγητες απουσίες του,

• η απροσδόκητη μαθησιακή του πτώση που αποτυπώνεται με βαθμούς που πέφτουν,

• το γεγονός ότι περνά το χρόνο του στα διαλείμματα κοντά στους εκπαιδευτικούς και τα γραφεία,

• το ότι καθυστερεί να πάει στο σχολείο ή αργεί να επιστρέψει στο σπίτι,

• το ότι τα ρούχα του είναι συχνά σκισμένα και κατεστραμμένα,

• το ότι έχει σημάδια και μελανιές στο σώμα ή άλλες ενδείξεις επίθεσης και αποφεύγει να εξηγήσει πώς συνέβησαν,

• το ότι χάνει συχνά τα πράγματά του,

• το ότι ζητάει συχνά χρήματα από τους γονείς του γιατί χάνει αυτά που του δίνουν,

• το ότι υπάρχουν ξαφνικές αλλαγές στη διάθεσή του που επιμένουν,

• το ότι παραπονιέται για ψυχοσωματικά προβλήματα,

Εάν ισχύουν κάποια από τα προηγούμενα, τότε ίσως να υπάρχει περιστατικό βίας και εκφοβισμού και το παιδί να χρειάζεται άμεση βοήθεια και υποστήριξη.

 

Τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού

Στα πλαίσια της πρόληψης έχουν εφαρμοστεί κάποια προγράμματα κατά του εκφοβισμού και της ενδοσχολικής βίας. Η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων αυτών οφείλεται κυρίως στην υιοθέτηση της κοινωνικής προσέγγισης, μιας ολιστικής προσέγγισης, που στοχεύει στην αλλαγή του κλίματος του σχολείου, ώστε να μην αναπαράγει τη βία. Στα πλαίσια της ολιστικής προσέγγισης οι παρεμβάσεις αφορούν όλους: το σχολείο, την τάξη, τον εκπαιδευτικό, τους μαθητές, τους γονείς τους και ολόκληρη την τοπική κοινωνία. Κάποιες αποτελεσματικές πρακτικές, σε επίπεδο σχολείου και τάξης, για εφαρμογή μιας στρατηγικής ενάντια στη βία, είναι:

σε επίπεδο σχολείου:

• διαμόρφωση καλού σχολικού κλίματος και επικοινωνίας, διαλόγου και εμπιστοσύνης ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και μαθητές

• δημιουργία ξεκάθαρων κανόνων, που θα συνοψίζονται στο Σχολικό Κανονισμό. Ο Κανονισμός θα είναι προϊόν της συνεργασίας εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων. Μέσω του Σχολικού Κανονισμού θα προβλέπονται μεταξύ άλλων και οι βασικοί τρόποι διαχείρισης βίαιων συμπεριφορών στην καθημερινή σχολική ζωή.

• αξιοποίηση του θεσμού των μαθητικών συμβουλίων έτσι ώστε να επιτευχθεί η κατανόηση, η διαμόρφωση και η τήρηση των σχολικών κανόνων.

• δημιουργία σε κάθε σχολική μονάδα «ομάδας εκπαιδευτικών συμβούλων», που με κατάλληλη εκπαίδευση, ειδικές γνώσεις και δεξιότητες θα παρεμβαίνουν ύστερα από την εκδήλωση βίαιων ενεργειών, με σκοπό τη συμφιλίωση των μαθητών.

• δημιουργία «ομάδας μαθητών φιλίας» που αντιμετωπίζει περιστατικά ενδοσχολικής βίας

• αύξηση της επίβλεψης του σχολικού χώρου

• ευαισθητοποίηση και συνεργασία με τους γονείς, προκειμένου να σταματήσει ο κύκλος αναπαραγωγής και ενθάρρυνσης της ενδοσχολικής βίας

• συμμετοχή υποστηρικτικών μηχανισμών (ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών κλπ), για την επίλυση σοβαρών ζητημάτων που σχετίζονται και με παράγοντες εξωτερικούς των σχολείων, όπως προσωπικά ή οικογενειακά προβλήματα.

σε επίπεδο τάξης:

• συζήτηση στην τάξη για τον ορισμό, τις μορφές και τις επιπτώσεις της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού

• τρόποι και προτάσεις για πρόληψη και αντιμετώπιση από τους μαθητές: σύνταξη των κανόνων της τάξης ενάντια στη βία

• παροχή βοήθειας από μαθητές σε άλλους, για την επίλυση συγκρούσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε βία

• διεξαγωγή προγραμμάτων και βιωματικών εργαστηρίων που στόχο θα έχουν τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων και των σχέσεων συνύπαρξης - συνεργασίας.

• παροχή ευκαιριών για θετική έκφραση της επιθετικότητας (π.χ. μέσω των αθλημάτων)

 

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς

Εάν αντιληφθείτε ότι το παιδί σας είναι θύμα εκφοβισμού και βίας από συμμαθητές του στο σχολείο πρέπει να αποφύγετε παρορμητικές αντιδράσεις και να αντιμετωπίσετε όσο το δυνατόν πιο ψύχραιμα την κατάσταση:

• Συνεργαστείτε στενά με το σχολείο για να πληροφορηθείτε για την έκταση και τη σοβαρότητα του περιστατικού καθώς και για τους τρόπους αντιμετώπισής του

• Παρέχετε στο παιδί σας υποστήριξη και ασφάλεια

• Να του πείτε ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν μόνο αν «σπάσει η σιωπή»

• Να του εξηγήσετε ότι το να μιλήσει στους ενήλικες για περιστατικά βίας και εκφοβισμού δεν αποτελεί «κάρφωμα»

• Ακούστε προσεκτικά τι έχει να σας πει το παιδί σας για τα συναισθήματά του και για τις ανάγκες του

• Παρακολουθείστε την εξέλιξη της κατάστασης αλλά και την υγεία του παιδιού σας

• Αν το παιδί σας παραπονιέται για μεγάλο χρονικό διάστημα ότι έχει σωματικούς πόνους, αν παρατηρείτε ότι έχει δυσκολίες στον ύπνο ή αν αρνείται επίμονα να πάει στο σχολείο, επισκεφτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας για παιδιά.

Εάν είστε γονείς παιδιού που ασκεί βία και εκφοβίζει συμμαθητές του στο σχολείο:

• Συνεργαστείτε με το σχολείο, για την αντιμετώπιση του προβλήματος του παιδιού σας σχετικά με τη βία

• Συνεργαστείτε με τον Διευθυντή και τον υπεύθυνο εκπαιδευτικό του τμήματος του παιδιού σας για την εφαρμογή των κανόνων, των συνεπειών και την πρόληψη τέτοιων συμπεριφορών

• Παρακολουθήστε την εξέλιξη της κατάστασης και συνεργαστείτε στενά με το σχολείο. Παρατηρήστε αν το παιδί σας εμπλέκεται συχνά σε καβγάδες ή εκδηλώνει εκφοβιστική συμπεριφορά και με τα παιδιά της γειτονιάς ή και με εσάς στο σπίτι. Μιλήστε γι' αυτά στο Διευθυντή και τον υπεύθυνο εκπαιδευτικό του τμήματος και συνεργαστείτε μαζί τους για να πάρετε βοήθεια

Όλα τα παραπάνω αποτελούν κάποιες άμεσες δράσεις σε επίπεδο πρόληψης και αντιμετώπισης του προβλήματος του εκφοβισμού και της βίας στο σχολείο. Χρειάζεται όμως ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα παρέμβασης, στο οποίο να συμμετέχει το σύνολο της σχολικής κοινότητας αλλά και οι ευρύτεροι κοινωνικοί φορείς, προκειμένου να υπάρξει αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου.

Πηγή: «Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου»


Σχετικοί σύνδεσμοι:
http://www.epsype.gr/images/gia_goneis.pdf
http://www.antibullyingnetwork.gr/
http://www.epsype.gr/images/gia_ekpaideutikous.pdf